Dây cung niềng răng là một trong những loại khí cụ quan trọng không thể thiếu trong kỹ thuật chỉnh nha mắc cài. Dây cung được gắn trên rãnh mắc cài tạo ra lực kéo giúp răng dịch chuyển tới vị trí mong muốn theo đúng kế hoạch của bác sĩ. Dưới đây là tất cả các thông tin cần biết về dây cung niềng răng, các bạn có thể theo dõi để hiểu rõ hơn nhé!
Mục lục
Dây cung niềng răng là gì?
Như các bạn đều đã biết niềng răng là phương pháp hiệu quả dành riêng cho những người có nhu cầu cải thiện khuyết điểm cho hàm răng của bản thân. Có 2 phương pháp niềng răng chính hiện nay là niềng răng mắc cài và niềng răng không mắc cài. Và dây cung chính là một loại khí cụ quan trọng của phương pháp niềng răng mắc cài.
Cấu tạo của dây cung dài và mảnh, làm từ chất liệu cao cấp, an toàn cho sức khỏe và được gắn cố định trên rãnh mắc cài đặt trên thân răng. Trong suốt quá trình điều trị bác sĩ sẽ tác động liên tục lực kéo lên dây cung nhằm mục đích điều chỉnh răng tới vị trí như mong muốn. Dây cung sẽ được cắt vừa với chiều dài khuôn hàm của người đeo để không mang lại cảm giác khó chịu cũng như giảm thiểu các tổn thương cho vùng mô mềm xung quanh.
Thông thường sau khi gắn chặt mắc cài trên răng, bác sĩ chỉnh nha sẽ đặt thêm dây cung vào rãnh giữa những chiếc mắc cài và phải sử dụng thêm thun để cố định. Hiện nay, phương pháp niềng răng mắc cài tự động đã có những cải tiến ưu việt trong thiết kế, không cần tới dây thun nữa mà có hệ thống chốt tự động giúp dây cung có thể trượt tự do trong rãnh mắc cài.
Có mấy loại dây cung niềng răng? Tác dụng của từng loại
Dây cung niềng răng được chế tạo từ một số loại hợp kim, trong đó phổ biến nhất là thép không gỉ, hợp kim Titan – Beta và hợp kim Niken – Titan (NiTi). Dựa theo thành phần chế tạo, có thể kể tới 5 loại dây cung phổ biến nhất trong niềng răng với các kích thước khác nhau. Cụ thể đó là:
Dây cung chỉnh nha hợp kim kim loại quý
Từ năm 1887, các kim loại quý như vàng, bạc, bạch kim đã được sử dụng trong ngành nha khoa bởi nhà khoa học Edward Angle. Loại dây cung này có khả năng chống ăn mòn rất tốt, độ dẻo và độ đàn hồi cao, tuy nhiên nhược điểm là có chi phí lớn. Thành phần chính của dây cung làm từ kim loại quý là 55 – 65% vàng, 5 – 10% bạch kim, 5 – 10% Palladi, 11 – 18% đồng và 1 – 2% Niken.
Dây cung Stainless Steel (thép không gỉ)
Năm 1929, trên thị trường xuất hiện loại dây cung chỉnh nha làm từ thép không gỉ, đây là loại vật liệu đầu tiên được sử dụng để thay thế cho dây cung hợp kim quý. Chất liệu hợp kim thép có chi phí rẻ hơn so với kim loại quý, chúng cũng có độ cứng, độ chống ăn mòn và dẻo dai hơn nên có thể dễ dàng chế tạo được các dụng cụ chỉnh nha phức tạp. Thành phần của hợp kim thép không gỉ thuộc loại Austenitic 18 – 8 gồm có: Niken (8 – 25%), Carbon (1 – 2%) và Chromium (17 – 25%).
Dây cung niềng răng Cobalt – Chromium
Dây cung này được bắt đầu sử dụng từ năm 1950, thành phần gồm có 40% Coban, 15% Niken, 20% Crom và 16% sắt. Mặc dù dây cung Cobalt – Chromium có lực kéo mạnh nhưng độ cứng lại yếu, vì thế không điều trị được các ca chỉnh nha phức tạp. Chính vì thế dây cung chỉnh nha này thường ít được sử dụng trong việc điều trị ngày nay.
Dây cung Niken – Titan (Niti)
Đây là loại dây cung được nghiên cứu và phát triển bởi nhà khoa học William F.Buehler năm 1960. Kể từ khi được giới thiệu ra thị trường cho tới hiện nay, dây cung Niti vẫn là loại dây cung được sử dụng phổ biến nhất trong các loại niềng răng mắc cài. Thành phần của dây cung này gồm có 45% Titanium và 55% Niken với độ cứng thấp, độ đàn hồi khá cao và siêu dẻo.
Dây cung Titan – Beta (TMA)
Dây cung niềng răng Titan – Beta gồm có các thành phần như sau: Tin (4%), Titanium (79%), Zirconium (6%) và Molypden (11%). Hợp kim này còn được biết tới với tên thương mại là hợp kim TMA hoặc Titanium – Molybdenum. Loại dây cung này mang lại hiệu quả rất tốt cho quá trình chỉnh nha.
Vai trò của dây cung trong niềng răng
Có thể nói dây cung niềng răng đóng vai trò là một trong những loại khí cụ chỉnh nha quan trọng, có tác dụng điều chỉnh răng xô lệch, khấp khểnh về lại đúng vị trí trên cung hàm. Tùy theo từng giai đoạn trong quá trình niềng răng mà dây cung sẽ có các công dụng khác nhau.
Giai đoạn dàn đều răng
Đây là giai đoạn đầu tiên trong quá trình niềng răng. Do đó dây cung sử dụng trong giai đoạn này phải có độ cứng thấp, độ đàn hồi cao, loại dây lý tưởng là dây cung Niti. Để đạt được mục tiêu căn chỉnh răng đều so với cung hàm, bác sĩ thường sẽ sử dụng kích thước dây cung là 0.014 và 0.016.
Giai đoạn đóng khoảng
Đóng khoảng là giai đoạn quan trọng nhất trong chỉnh nha, lúc này người niềng răng sẽ nhận thấy sự thay đổi rõ rệt trên khuôn mặt của mình. Trong giai đoạn này bác sĩ sẽ sử dụng dây cung Stainless Steel (dây thép không gỉ) để mở không gian sau, chỉnh răng phía trước và điều chỉnh lại sự chênh lệch giữa hai hàm. Thời gian điều trị giai đoạn này mất khoảng 4 – 8 tháng và kích thước dây cung là 0.016 x 0.025 và 0.019 x 0.025.
Giai đoạn chỉnh khớp cắn và duy trì
Nếu như hai giai đoạn trên tiến triển tốt thì ở giai đoạn hoàn thiện này sẽ chỉ mất khoảng thời gian từ 2 – 8 tuần để chỉnh nốt khớp cắn. Thông thường bác sĩ sẽ sử dụng dây cung niềng răng Niti 0.019 x 0.025 giúp điều chỉnh và duy trì cho khớp cắn ổn định.
Dây cung được sử dụng trong chỉnh nha như thế nào?
Quá trình gắn dây cung vô cùng phức tạp đòi hỏi bác sĩ phải có sự tỉ mỉ, khéo léo và tay nghề cao để đặt dây cung vào đúng vị trí mà không gây tổn thương tới lợi, nướu. Ngoài ra theo từng giai đoạn chỉnh nha sẽ cần phải điều chỉnh lực siết mắc cài dây cung để đạt được hiệu quả tốt nhất. Lực siết dây cung rất quan trọng, nếu lực siết phù hợp sẽ mang lại hiệu quả cao, ngược lại lực siết quả lỏng hay quá mạnh có thể gây ảnh hưởng tới quá trình niềng răng, có thể xảy ra các rủi ro như hiệu quả chậm, tụt lợi, thời gian bị kéo dài,… Chính vì thế không phải bác sĩ nào cũng có thể thực hiện được mà phải có chứng chỉ chỉnh nha chuyên nghiệp.
Dây cung chỉnh nha sẽ được thay đổi theo từng giai đoạn trong quá trình chỉnh nha. Điều này vừa giúp đảm bảo vệ sinh, tránh bị méo mó, lỏng lẻo trong quá trình sử dụng lại tăng tính hiệu quả hơn. Thông thường bác sĩ sẽ có chỉ định cho thay dây cung sau 1 tháng với kích thước tăng dần để mang lại hiệu quả tối ưu nhất.
- Thời kỳ đầu: Ban đầu bác sĩ sẽ sử dụng dây cung dạng tròn vì nó mảnh, nhẹ, tính đàn hồi lại cao, giúp răng làm quen dần và bắt đầu sắp xếp từ từ theo hình dạng của dây cung.
- Sau 1 – 2 tháng chỉnh nha: Dây cung dạng tròn sẽ được thay thế sang dây cung có tiết diện vuông hoặc có hình chữ nhật để điều chỉnh các răng cho thẳng đều và vừa khít như đúng mong muốn.
Thay dây cung niềng răng có nhanh không, có đau không?
Thông thường bác sĩ chỉnh nha sẽ thay dây cung vào mỗi lần tái khám. Nếu sử dụng mắc cài kim loại tự động thời gian thay dây cung khá nhanh chóng, chỉ mất từ 20 – 30 phút, thao tác đơn giản. Còn đối với mắc cài kim loại truyền thống thời gian sẽ lâu hơn do bác sĩ phải buộc thun để cố định dây cung đối với từng mắc cài.
Ngoài ra vấn đề thay dây cung niềng răng có đau không cũng được rất nhiều bạn quan tâm. Như đã nói ở trên, tác dụng chính của dây cung là tạo ra lực siết nhằm điều chỉnh lại vị trí của răng và chỉnh khớp cắn sai lệch.
Thời gian đầu khi bạn mới gắn khí cụ mắc cài, dây cung, do răng vẫn chưa quen với hệ thống mắc cài vì vậy sẽ bị ê buốt, đau nhức. Đặc biệt sau mỗi lần thay dây cung tình trạng ê buốt cũng sẽ xảy ra bởi khi thay dây cung mới, lực siết răng sẽ được điều chỉnh, răng ít nhiều sẽ bị đau nhức, khó chịu.
Tuy nhiên bạn cũng không cần lo lắng quá vì tình trạng ê buốt sau mỗi lần thay dây cung chỉ kéo dài từ 2 – 3 ngày và tự thuyên giảm. Đối với những người có cơ địa nhạy cảm và nền răng yếu có thể kéo dài hơn nhưng chỉ diễn ra trong khoảng 1 tuần sau đó bạn có thể trở lại sinh hoạt như bình thường.
Các vấn đề có thể xảy ra khi đeo dây cung
Dây cung bị tụt
Tình trạng dây cung bị tụt có thể xảy ra khi bạn sử dụng mắc cài thường vì loại này không có chốt tự động đóng chắc chắn. Vì thế dây cung có thể bị tụt do bị mất, bung tuột dây thun cố định.
Khi dây cung bị tụt, bạn có thể tự mình khắc phục nhanh bằng cách sử dụng tay hoặc nhíp đã khử trùng để đẩy dây cung trở lại vào rãnh của mắc cài. Tuy nhiên nếu dây cung bị tụt do đứt dây thun với mắc cài thường hoặc dây cung tụt do gãy chốt tự đóng ở mắc cài tự buộc thì sau khi đưa dây cung về vị trí cũ bạn cần tới nha khoa để bác sĩ thêm dây thun đã mất hoặc sửa lại chốt tự đóng.
Dây cung đâm vào má
Khi răng di chuyển, phần cuối dây cung bên trong có thể thừa ra một đoạn nhỏ đâm vào má, nướu của bạn gây nhiệt miệng, đau nhức. Tình trạng này cần được xử lý ngay nếu không có thể ảnh hưởng tới việc ăn uống và sinh hoạt hàng ngày của bạn. Để giảm đau tạm thời bạn có thể sử dụng sáp nha khoa bọc lên phần đầu dây cung thừa ra sau đó tới ngay nha khoa để được bác sĩ xử lý đoạn dây cung thừa này nhé!
Xem chi tiết: Hướng dẫn xử lý khi dây cung đâm vào má
Đứt dây cung niềng răng
Thông thường trường hợp đứt dây cung khi niềng răng rất hiếm xảy ra, vì dây cung được làm từ vật liệu bền chắc. Do đó tình trạng đứt dây chỉ xảy ra nếu lực tác động tới khớp hàm quá lớn. Khi đó bạn cần tới nha khoa để được bác sĩ kiểm tra và thay mới để không làm ảnh hưởng tới quá trình điều trị.
Trên đây là các thông tin cần biết về dây cung trong niềng răng. Để được tư vấn kỹ hơn các bạn có thể tới trực tiếp nha khoa Thúy Đức hoặc đặt lịch thăm khám tại fanpage của nha khoa https://www.facebook.com/nhakhoathuyduc64phovong để được hướng dẫn cụ thể nhé!
